خدیجه جوان
چکیده
در سال‌های اخیر، خشک شدن دریاچه ارومیه مورد توجه محققین قرار گرفته است. این دریاچه از سال 1995 با حدود 8 متر کاهش سطح آب مواجه بوده است. خشکسالی‌ها به عنوان رویدادهای حدی مخرب، بر محیط طبیعی منطقه تأثیر می‌گذارند. شناسایی روند خشکسالی برای مدیریت و استفاده بهینه از منابع آب، ضروری است. ارزیابی روند توسط شاخص‌های خشکسالی، که شاخص استاندارد ...
بیشتر
در سال‌های اخیر، خشک شدن دریاچه ارومیه مورد توجه محققین قرار گرفته است. این دریاچه از سال 1995 با حدود 8 متر کاهش سطح آب مواجه بوده است. خشکسالی‌ها به عنوان رویدادهای حدی مخرب، بر محیط طبیعی منطقه تأثیر می‌گذارند. شناسایی روند خشکسالی برای مدیریت و استفاده بهینه از منابع آب، ضروری است. ارزیابی روند توسط شاخص‌های خشکسالی، که شاخص استاندارد بارش (SPI) محبوب‌ترین آن است، راهی منطقی است، زیرا شاخص‌های خشکسالی با توجه به شدت، مدت و فراوانی، ناهنجاری‌های اقلیمی را اندازه‌گیری می‌کنند. در این مطالعه، روند خشکسالی هیدرولوژیک در حوضه آبریز دریاچه ارومیه با استفاده از سری‌های SPI 12 و 24 ماهه بررسی شد. سری SPI با استفاده از داده‌های بارش ماهانه 32 ساله (1986-2017) در 8 ایستگاه منتخب حوضه، تعیین شد. آشکارسازی روند با استفاده از تحلیل روند نوآورانه (ITA) و من-کندال صورت گرفت و برای شناسایی روندهای معنی‌دار، از آزمون‌های معنی‌داری در سطح 05/0 استفاده شد. نتایج آزمون‌های ITA و من- کندال نشان داد که مراغه، سهند، سقز، تکاب و مهاباد دارای روند کاهشی معنی‌دار در سری‌های 12 و 24 ماهه هستند. در ارومیه، تبریز و سراب، آزمون من-کندال روند معنی‌داری را نشان نداد؛ درحالی‌که ITA، روندهای کاهشی و افزایشی معنی‌داری نشان داد. بر اساس نتایج گرافیکی ITA، روند کاهشی در شرایط مرطوب و نرمال و روند افزایشی در شرایط خشکسالی، در اکثر ایستگاه‌های حوضه وجود دارد. همچنین نتیجه گرفته شد که ITA، ابزاری ارزشمند برای استنباط اطلاعات کیفی است. از نتایج این تحقیق می‌توان برای مدیریت منابع آب و درک ویژگی‌های تغییر اقلیم استفاده کرد.
